Nước ăn chân – bệnh lý thường gặp mùa mưa lũ

1. Bệnh nước ăn chân là gì?

Bệnh nước ăn chân hay nấm da chân, viêm kẽ ngón chân là bệnh nhiễm nấm ở bàn chân, nhất là các khe xuất hiện giữa các ngón chân. Nước ăn chân gây phát ban, ngứa, châm chích, nóng rát trên da ở một hoặc cả hai bàn chân, khiến da chân có tình trạng bong vảy, nứt nẻ, nổi mụn nước, đôi khi có mùi khó chịu.

Bệnh nấm da chân có thể bắt đầu với một phần da nhỏ bị kích ứng, khô, ngứa hoặc có vảy. Khi nấm phát triển khiến da dày lên và nứt, sau có thể lan ra toàn bộ bàn chân và cả hai mặt bên của bàn chân.

2. Dấu hiệu và triệu chứng

Bình thường, một số loại nấm vô hại trên da. Nhưng khi gặp điều kiện thuận lợi như độ ẩm cao như khi đi giày, nóng ẩm tại các nhà tắm công cộng, bể bơi…hay trong mùa mưa lũ, chúng sẽ phát triển nhanh chóng và gây bệnh.
 

Nấm kẽ chân thường gặp  ở những người có bàn chân tiếp xúc mồ hôi, nước, bó hẹp trong giày và ủng, nhất là trong thời tiết ẩm ướt của mùa mưa. Thủ phạm là hai loại nấm Epidermophyton và Candida albicans… Khi bị nhiễm nấm, bàn chân xuất hiện bong tróc, đỏ, ngứa, rát đôi khi có mụn nước là vết loét trên da. Đặc biệt là ở các khe kẽ ngón chân, nhất là ngón 3-4 luôn sít nhau.. Đôi khi viêm tấy do nhiễm khuẩn thứ phát, sau lan lên mu bàn chân, xuống bề mặt dưới bàn chân, kẽ các ngón chân khác. Đối tượng thường bị nhiễm bệnh là những người phải ngâm chân trong nước thời gian dài như nông dân làm ruộng, công nhân vệ sinh cống rãnh không sử dụng đồ bảo hộ cẩn thận, vận động viên bơi lội, và nhóm người thường xuyên tiếp xúc với nước, đi giày hoặc hay tắm ở bể bơi công cộng.

3. Phòng ngừa và điều trị bệnh nước ăn chân

Bệnh viêm kẽ ngón chân không nguy hiểm đến tính mạng, song nếu biết phòng tránh sẽ giảm bệnh, nhất là nhóm người phải làm việc môi trường ẩm ướt, thường xuyên đi giày, ra mồ hôi chân... .Đó là giữ khô bàn chân, các kẽ chân luôn. Nên để chân trần thoát khí khi ở nhà hay khi đi ngủ. Lau khô các kẽ ngón chân sau khi tắm. Thay tất thường xuyên, nếu chân ra nhiều mồ hôi nên thay 2 lần/ngày. Giảm độ ẩm trên bàn chân và giày dép, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết nóng ẩm. Nên lau khô bàn chân, kẽ chân sau khi tắm rửa, tiếp xúc nước hoặc ra nhiều mồ hôi. Chọn loại giày nhẹ thông thoáng, tránh dùng giày bằng vật liệu tổng hợp, như nhựa vinyl hoặc cao su.

Các chất làm khô cũng được khuyên dùng như bột chống nấm (miconazole), tím gentian, dung dịch Burrow (5% nhôm subacetate) và dung dịch aluminum chloride 20 đến 25% hàng đêm trong 1 tuần sau đó 1-2 lần/tuần nếu cần.

4. Điều trị bệnh nước ăn chân

 Điều trị bằng thuốc kháng nấm, chỉ dùng đường bôi nếu bị nhẹ và dùng đường uống khi trầm trọng. Ngoài ra còn sử dụng một số thuốc kháng histamin để chống ngứa, kháng sinh và sát khuẩn tại chỗ nếu bội nhiễm. Thuốc bôi tại chỗ có thể sử dụng các loại  kháng nấm thông dụng hiện nay như nhóm allylamine, nhóm azole, ketoconazole … 

Không nên  lạm dụng thuốc bôi, nếu có quá nhiều thuốc có thể gây cảm giác nóng, rát và  tổn thương. Thuốc có các tác dụng phụ, vì vậy khi sử dụng cần tư vấn bác sĩ, riêng nhóm phụ nữ mang thai cần thận trọng. Việc điều trị nấm bàn chân an toàn nhất là thuốc chống nấm tại chỗ, nhưng khi tái phát, việc điều trị thường kéo dài.

Nếu nhẹ chỉ cần dùng dạng thuốc bôi ngoài, còn thuốc uống chỉ dùng khi bệnh nặng. Khi  tổn thương chảy dịch nhiều, bám bụi bẩn, dị vật... thì chỉ cần lau sạch tổn thương bằng bông, gạc sạch rồi bôi thuốc. Bôi thuốc đúng cách, vừa đủ lượng, bôi một lớp mỏng, dàn đều lên bề mặt tổn thương. Nếu quá nhiều có thể gây lãng phí, tạo cảm giác nóng rát, tổn thương. 
Bên cạnh tân dược, có thể trị nước ăn chân, ngứa kẽ ngón chân bằng dấm hoặc muối. Pha loãng muối với nước ấm rồi ngâm chân trong vòng 15 phút, lau khô chân và bôi kem vào kẽ chân, nơi bị nhiễm nấm. Riêng với dấm cũng làm tương tự, dùng 2 cốc nước dấm pha trong một chậu nước ấm và  ngâm 15 phút, sau đó lau khô bằng khăn sợi mềm. 

Cách khác là dùng lá lá ổi và lá trầu không vì đây là cây thuốc quý có tác dụng kháng khuẩn, giải hút độc và cầm máu. Lá ổi, trầu không như nấu chè xanh, để ấm rồi ngâm 20 phút, lau khô. Làm hàng ngày khoảng 2 tuần sẽ có tác dụng tốt. Ngoài ra có thể dùng bồ kết. Cách làm là lấy vài quả bồ kết, nướng vàng, bẻ nhỏ cho vào nồi nấu trong 15 phút, để nguội ấm rồi ngâm chân.