Nhóm nguy cơ bị sốt xuất huyết cao và những ai nên nhập viện sớm ?

1. Thủ phạm làm tăng bệnh SXH

-        Sống hoặc đi và đến những khu vực đang xuất hiện dịch SXH

Sự hiện diện của các vật dụng chứa, đọng nước trong và xung quanh nhà là nơi giúp muỗi sinh sôi nảy nở, gia tăng ổ dịch. Các yếu tố rủi ro dẫn đến bệnh nghiêm trọng rất đa dạng như, trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ, nữ, thừa cân béo phì, di truyền và nhiễm DENV-1 trước đó nếu là bệnh nhân DENV-2 hoặc DENV-3. Nhóm người bị bệnh tiểu đường và bệnh hen suyễn là những yếu tố nguy cơ dẫn đến căn bệnh gây tử vong.

Tại Việt Nam, bệnh SXH phổ biến ở cả 4 miền Bắc, Trung, Nam và Tây Nguyên, kể cả ở thành thị và vùng nông thôn, bệnh xảy ra quanh năm nhưng mạnh nhất là vào mùa mưa, nhất là vào các tháng 7, 8, 9, 10.

Sự hiện diện của các vật chứa nước trong và xung quanh nhà nơi muỗi đẻ trứng, sinh sôi nảy nở, duy trì ổ chứa dịch bệnh và là yếu tố rủi ro gia tăng bệnh lớn nhất.

-        Yếu tố rủi ro địa lý:

Những người sống hoặc đi du lịch đến các khu vực có nguy cơ cao bao gồm:

·       Quần đảo Indonesia vào đông bắc Australia

·       Nam và Trung Mỹ

·       Đông Nam Á.

·       Cận Sahara châu Phi

·       Các yếu tố nguy cơ nhiễm trùng thứ phát

Mặc dù chưa có vắc-xin thương mại cho SXH, nhưng điều đáng chú ý là việc nhiễm một loại huyết thanh được cho là tạo ra khả năng miễn dịch suốt đời đối với loại đó, nhưng chỉ bảo vệ ngắn hạn đối với ba loại còn lại. Thật không may, nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng do nhiễm trùng thứ cấp thực sự tăng lên nếu ai đó trước đây đã tiếp xúc với kiểu huyết thanh DENV-1 mắc phải kiểu huyết thanh DENV-2 hoặc DENV-3 hoặc nếu ai đó trước đó đã tiếp xúc với DENV-3 mắc phải DENV-2. 

Bệnh SXH trầm trọng phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, và trái ngược với nhiều bệnh nhiễm trùng khác, SXH lại phổ biến hơn ở trẻ được nuôi dưỡng tốt. Các yếu tố nguy cơ khác dẫn đến bệnh nặng bao gồm giới tính nữ, người có chỉ số khối cơ thể cao và tải lượng vi-rút lớn. Mặc dù mỗi kiểu huyết thanh có thể gây ra toàn bộ bệnh, nhưng chủng vi-rút là một yếu tố rủi ro. Nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng do nhiễm trùng thứ cấp tăng lên nếu một người trước đây đã tiếp xúc với kiểu huyết thanh DENV-1 mắc phải kiểu huyết thanh DENV-2 hoặc DENV-3 hoặc nếu một người trước đó đã tiếp xúc với DENV-3 mắc phải DENV-2. Sốt xuất huyết có thể đe dọa tính mạng ở những người mắc bệnh mãn tính như tiểu đường và hen suyễn.

Tính đa hình trong các gen cụ thể có liên quan đến việc tăng nguy cơ biến chứng sốt xuất huyết nghiêm trọng. Ví dụ, các gen mã hóa cho các protein TNF-α, lectin liên kết với mannan, CTLA-4, TGF-β, DC-SIGN, PLCE1 và các dạng kháng nguyên bạch cầu người cụ thể từ các biến thể gen của HLA-B. Một bất thường di truyền phổ biến ở người châu Phi, được gọi là thiếu glucose-6-phosphate dehydrogenase, dường như làm tăng nguy cơ. Tính đa hình trong gen của thụ thể vitamin D và FcγR mang lại khả năng bảo vệ chống lại bệnh nặng trong nhiễm trùng sốt xuất huyết thứ phát.

2. Những ai bị SXH nên nhập viện ?

Theo Bộ Y tế, phần lớn các trường hợp mắc sốt xuất huyết Dengue đều được điều trị ngoại trú và theo dõi tại y tế cơ sở, chủ yếu là điều trị triệu chứng và phải theo dõi chặt chẽ phát hiện sớm sốc xảy ra để xử trí kịp thời. Ngày 4/7/2023, Bộ Y tế ban hành quyết định "Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị sốt xuất huyết Dengue". Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị sốt xuất huyết Dengue được áp dụng tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trong cả nước. 

Hướng dẫn mới thay cho "Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị sốt xuất huyết Dengue" ban hành kèm theo Quyết định số 3705/QĐ-BYT của Bộ Y tế đã ban hành ngày 22/8/2019. Trong Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị sốt xuất huyết dengue, Bộ Y tế lưu ý các cơ sở y tế xem xét chỉ định nhập viện trong các trường hợp sau:

-        Bệnh nhân sống một mình.

-        Nhà bệnh nhân xa cơ sở y tế, không thể nhập viện kịp thời khi bệnh trở nặng.

-        Gia đình không có khả năng theo dõi sát.

-        Trẻ nhũ nhi.

-        Người thừa cân, béo phì.

-        Phụ nữ có thai.

-        Người lớn tuổi (≥60 tuổi).

-        Người có bệnh mạn tính đi kèm (thận, tim, gan, hen, COPD kém kiểm soát, đái tháo đường, thiếu máu tan máu...).

Phác đồ điều trị các triệu chứng của SXH như sau:

- Nếu bệnh nhân sốt cao ≥ 38,5 độ C, cho thuốc hạ nhiệt, nới lỏng quần áo và lau mát bằng nước ấm.

- Thuốc hạ nhiệt chỉ được dùng là paracetamol đơn chất, liều dùng 10-15mg/kg cân nặng/lần, cách nhau mỗi 4-6 giờ.

Cần lưu ý, tổng liều paracetamol không quá 60 mg/kg cân nặng/24 giờ. Không dùng aspirin (acetylsalicylic acid), analgin, ibuprofen để điều trị vì có thể gây xuất huyết, toan máu.

- Bù dịch sớm bằng đường uống: Khuyến khích người bệnh uống nhiều nước oresol hoặc nước trái cây (nước dừa, cam, chanh...) hoặc nước cháo loãng với muối. Uống theo nhu cầu cơ bản, khuyến khích uống nhiều.

- Không ăn uống những thực phẩm có màu nâu hoặc đỏ như xá xị, chocolate...