Quy luật lão hóa và bí quyết duy trì lão hóa duyên dáng

I. Đôi nét về  lão hóa

Trong sinh học, lão hóa (Senescence) có thể hiểu là "già" hay "tuổi già". Đây là quá trình già nua, khi các tế bào phân lập trở nên hạn chế khả năng phân chia phát triển. Các quá trình này không liên quan đến cơ chế apoptosis (chết tế bào theo chương trình). Tuổi già của sinh vật thường kèm theo biểu hiện giảm khả năng chống chọi với stress, mất dần cân bằng nội môi và tăng nguy cơ mắc bệnh tật và cái chết là một kết cục cuối cùng của lão hóa.

Một số nhà khoa học cho rằng tuổi già bản thân nó là một loại bệnh và có thể cứu chữa được, mặc dù đây là một vấn đề đang tranh cãi. Người ta đã xác định một số yếu tố di truyền và môi trường tác động đến quá trình lão hóa ở các sinh vật mô hình, điều này hy vọng có thể làm chậm, giữ hoặc phục hồi lại sự lão hóa ở con người. Ví dụ, chế độ ăn kiêng (khoảng 30% nhu cầu thường nhật) đã kéo dài tuổi thọ của nấm men, sâu, ruồi, chuột và khỉ. Một vài gene cần thiết cho quá trình này đã được xác định và việc sửa đổi các gen này cũng đem lại tác dụng như ăn kiêng. Chất Resveratrol, một loại polyphenol có trong rượu vang đỏ cũng cho thấy khả năng kéo dài tuổi thọ của nấm men, sâu và ruồi. Khói thuốc lá là một yếu tố thúc đẩy sự lão hóa, những người hút thuốc thường già nhanh hơn những người không hút.

Nguyên nhân gây lão hóa được giải thích bằng nhiều lý thuyết khác nhau như thuyết di truyền, thuyết gốc tự do,... Ngoài ra, hiện tượng lão hóa có liên quan đến đột biến gen còn gây hội chứng già trước tuổi hay liên quan đến tuổi thọ con người. Quá trình lão hóa diễn ra ở mọi cơ quan trong cơ thể và gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng.

Tuy nhiên nếu thực hiện tích cực một số biện pháp, chúng ta có thể trì hoãn quá trình lão hóa. Tại các nước tiên tiến như Nhật Bản, các kiến thức về sự lão hóa được phổ biến rộng rãi cho người dân và các biện pháp này đã giúp cho tuổi thọ của người Nhật kéo dài đến 86 tuổi, người Hàn Quốc 78,5 tuổi. 

II. Bí quyết duy trì ‘lão hóa duyên dáng’

1. Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Duy trì sức khỏe không chỉ được chăm sóc khi ốm đau mà phải làm thường xuyên, trong đó có khám sức khỏe định kỳ, thường xuyên. Những lần khám này giúp phát hiện sớm mọi rủi ro bệnh lý tiềm ẩn. Các xét nghiệm cần làm phụ thuộc vào những yếu tố như tuổi tác, giới tính, tiền sử gia đình và lối sống. 

Nên kiểm tra các vấn đề như mỡ máu (cholesterol), huyết áp, nguy cơ ung thư (cổ tử cung, ruột kết, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, loãng xương) và một số bệnh do tuổi tác khác. 

2. Ăn thực phẩm nguyên chất

Những người trung cao tuổi nên trú trọng tới thực phẩm nguyên chất, ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt và sữa ít béo. Hãy ăn ít thịt mỡ, bơ, đường, muối và thực phẩm đóng gói. 

Nên bổ sung chất xơ vào khẩu phần ăn hằng ngày. Thay bánh mì trắng bằng ngũ cốc nguyên hạt. Thêm đậu vào súp hoặc lát táo vào salad. Chất xơ giúp bạn no lâu, làm giảm mức cholesterol và giảm nguy cơ mắc bệnh tim, tiểu đường loại 2 và ung thư ruột kết và nhóm bệnh thần kinh như Parkinson và bệnh Alzheimer. 

Ngoài ra chất xơ còn giúp giảm táo bón, tình trạng thường gặp ở người lớn tuổi. Sau 50 tuổi, nam giới nên tiêu thụ 30 gam chất xơ mỗi ngày và phụ nữ nên tiêu thụ 21 gam mỗi ngày.

3. Đi bộ

Đặt mục tiêu đi bộ 30 phút mỗi. Nếu quá nhiều, hãy chia thành những lần đi bộ ngắn hơn. Tập thể dục thường xuyên, nên đi đủ nhanh để cảm thấy hơi khó thở sẽ mang lại lợi ích hơn cho sức khỏe. Nó giúp duy trì các tế bào não khỏe mạnh bằng cách cung cấp nhiều máu và oxy. 

Qua các nghiên cứu cho thấy bài tập aerobic có thể làm chậm hoặc cải thiện các triệu chứng của bệnh Alzheimer. Ngoài ra nó còn giúp kiểm soát cân nặng, tăng cường tâm trạng, giữ cho xương và cơ chắc khỏe, ngủ ngon hơn và hạn chế nguy cơ mắc bệnh tim, tiểu đường loại 2 , huyết áp cao và cholesterol cao.

4. Giữ kết nối

Sự cô đơn có hại cho sức khỏe, dễ mắc chứng mất trí nhớ hoặc trầm cảm . Những người cao tuổi cho biết họ cảm thấy bị bỏ rơi và cô lập gặp nhiều khó khăn hơn với các công việc hàng ngày như tắm rửa hay các hoạt động thể chất. Cô đơn dễ làm cho người ta giảm tuổi thọ, chết sớm hơn.

Nghiên cứu phát hiện thấy những người cô đơn có mức độ hormone căng thẳng cao hơn nên dễ bị viêm hoặc sưng, liên quan đến viêm khớp và tiểu đường. Vì vậy, hãy giữ liên lạc hoặc kết bạn mới. Làm công việc tình nguyện hoặc chỉ cần giúp đỡ một người nào đó đang gặp khó khăn hay làm những việc bản thân yêu thích. 

5. Nên giảm các thói quen xấu

Thuốc lá rất nguy hiểm cho sức khỏe vì vậy không bao giờ là quá muộn để bỏ thuốc. Cơ thể bạn bắt đầu hồi phục trong vòng 20 phút sau khi hút điếu thuốc cuối cùng. Nguy cơ lên ​​cơn đau tim sẽ giảm ngay lập tức. Trong một năm, nguy cơ mắc bệnh tim của bạn giảm một nửa và giúp người trong cuộc sống lâu hơn. 

Quá nhiều rượu có thể gây hại cho gan và gây ra một số loại ung thư. Đàn ông không nên uống quá hai ly một ngày; phụ nữ không nên uống quá một ly. Nếu nhiều hơn thế, hãy cắt giảm hay loại bỏ hoàn toàn. 

6. Tăng cường dưỡng chất

Tốt hơn là bổ xung dinh dưỡng từ thực phẩm, thay vì  thuốc. Sau tuổi 50, cơ thể bạn cần nhiều vitamin và khoáng chất hơn từ thực phẩm hoặc chất bổ sung so với trước đây, gồm: 

-        Canxi (để giữ cho xương chắc khỏe)

-        Vitamin D (Do hạn chế tiếp xúc ánh sáng mặt trời nên cần bổ xung đủ)

-        Vitamin B12 (dùng ngũ cốc tăng cường hoặc thực phẩm bổ sung.)

-        Vitamin B6 (Giúp các tế bào hồng cầu khỏe mạnh để vận chuyển oxy đi khắp cơ thể.)

7. Sống lạc quan

Cuộc sống thử thách chúng ta theo nhiều cách. Những người thân yêu qua đời, tình trạng sa thải xảy ra và các vấn đề sức khỏe có thể gia tăng. Nhưng suy nghĩ tích cực có thể là một đồng minh mạnh mẽ. Khi đã chọn lạc quan và biết ơn, tâm trí và cơ thể bạn sẽ phản ứng theo chiều hướng tích cực.

Một nghiên cứu cho thấy, những người có cái nhìn lạc quan hơn sống lâu hơn và ít bị đau tim, trầm cảm hơn những người tiêu cực. Suy nghĩ tích cực về việc già đi có thể kéo dài tuổi thọ thêm 7,5 năm. Một viễn cảnh tươi sáng có thể giúp chúng ta năng động, và ăn uống tốt hơn nên lạc quan được ví như "vòng tròn đức hạnh".