Ung thư biểu mô tế bào đáy - dạng ung thư da thường gặp

Ung thư biểu mô tế bào vảy là gì?

Ung thư biểu mô tế bào đáy (Basal cell carcinoma - BCC), còn được gọi là ung thư tế bào đáy, dạng u ác tính gồm những tế bào giống với tế bào ở lớp đáy của thượng bì, xuất hiện dạng u nhô không đau, đôi khi lở loét. Ung thư tế bào đáy phát triển chậm và có thể làm tổn thương mô xung quanh, nhưng  không có khả năng lây lan đến các vùng xa hoặc dẫn đến tử vong.

Khoảng hai phần ba ung thư BCC xuất hiện trên vùng da cơ thể tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Một phần ba xảy ra ở khu vực cơ thể không được tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, điều này cho thấy BCC có yếu tố di truyền góp mặt.

Về phân loại, BCC có nhiều thể như thể u,  chủ yếu ở vùng đầu, cổ và nửa trên thân. Hai, thể nông, tổn thương dát, sẩn hồng hoặc đỏ nâu, có vảy da, trung tâm tổn thương thường lành và ít có xu hướng xâm lấn. Ba, thể xơ, xuất hiện nhiều ở vùng mũi hoặc trán  và có tỉ lệ tái phát rất cao.

Chẩn đoán

Để chẩn đoán ung thư tế bào đáy, sinh thiết da được thực hiện để phân tích mô bệnh học. Phương pháp thông thường nhất là cạo da dưới gây tê tại chỗ. Ung thư BCC bắt nguồn từ trong các tế bào nền, một loại tế bào trong da tạo thành lớp sâu nhất của biểu mô. Các tế bào da mới này sẽ thay thế dần các tế bào cũ khi chúng chết đi. BCC có “thị phần” ít nhất 32% các loại ung thư trên toàn thế giới.Trong số các bệnh ung thư da không phải ung thư tế bào hắc tố, khoảng 80% là ung thư tế bào đáy.

Tại Mỹ, khoảng 35% nam giới da trắng và 25% nữ giới da trắng mắc BCC ở các mức độ và trong một thời điểm nào đó trong cuộc đời. Các yếu tố nguy cơ bao gồm tiếp xúc lâu dài với tia cực tím (UV) từ ánh sáng mặt trời, hoặc giường tắm nắng , nhóm người da sáng, xạ trị, tiếp xúc lâu dài với thạch tín và chức năng hệ thống miễn dịch kém. Đặc biệt, tiếp xúc với tia UV trong thời thơ ấu rất có hại.  Riêng kem chống nắng có làm tăng nguy cơ mắc ung thư BCC đến nay chưa rõ.

Xác định giai giai đoạn của ung thư theo phân loại TNM của AJCC (American Joint Committee on Cancer): T (Tumour) -u, N (Lymph node)-hạch, M (Distant metastases)-di căn xa. Giai đoạn 0: ToNoMo; giai đoạn I: T1N0M0; giai đoạn II: T bất kỳ, N1-3,  M0. và giai đoạn III: T bất kỳ, N bất kỳ, M1 .

Điều trị

Nguyên tắc chung trong điều trị BCC là loại bỏ triệt để tổ chức ung thư, điều trị phủ tổn khuyết, đảm bảo chức năng và thẩm mỹ sau khi cắt bỏ tổn thương u. Điều trị thông thường bằng phẫu thuật cắt bỏ,  nếu ung thư nhỏ, hoặc sử dụng phương pháp phẫu thuật Mohs. Lựa chọn khác bao gồm phẫu thuật lạnh, hóa trị tại chỗ, laser, hoặc sử dụng imiquimod. Một số trường hợp hiếm u di căn có thể cần hóa trị hoặc điều trị đích có thể được sử dụng. Phương pháp thông thường nhất là cạo da dưới gây tê tại chỗ.

Điều trị loại bỏ tổ chức ung thư bằng phẫu thuật có thể cắt bỏ rộng tổn thương, bỏ cách 7bờ tổn thương ít nhất là 0,5 cm, sâu đến lớp mỡ dưới. Phẫu thuật Mohs là cắt bỏ từng lớp và kiểm tra tình trạng tổ chức u trên lát cắt ở các vị trí bằng kính hiển vi sau khi nhuộm Hematoxyline-Eosine.  Điều trị phủ tổn khuyết; phẫu thuật tạo hình phủ tổn khuyết sử dụng các vạt da tại chỗ hoặc từ xa, vá da toàn bộ hay da mỏng và tiếp đến là bước để sẹo lành tự nhiên.

Ngoài ra, còn có các thủ thuật khác, độc lập hoặc kết hợp với phẫu thuật như dùng nitơ lỏng nhiệt độ -1960C; laser CO2 làm bốc bay tổ chức u; đốt điện và xạ trị;  dùng tia X hoặc tia Gamma; tia xạ bên trong; chiếu laser màu 635 nm...

Về phòng ngừa nên tránh ánh sáng mặt trời, mặc quần áo dài tay, mang mũ rộng vành, đeo kính râm,  sử dụng kem chống nắng đúng quy cách. Đặc biệt cho trẻ em, những người da trắng (loại da 1,2), những người làm nghề tiếp xúc nhiều với ánh sáng. Tránh thời điểm năng cao điểm từ 10-16 giờ hàng ngày vào mùa hè. Khám định kỳ 1-2 lần/ năm để phát hiện tình trạng tái phát hoặc các tổn thương ung thư mới ở các đối tượng có nguy cơ...  Nếu có bất thường, nên tư vấn, khám và điều trị sớm sẽ mang lại hiệu quả cao,  nhất là cho nhóm người trẻ tuổi.