Cẩm nang sức khỏe: CÁCH CHĂM SÓC BÀN CHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

Tình trạng biến chứng bàn chân ĐTĐ tại Việt Nam cũng là vấn đề đáng lo ngại, tỷ lệ xuất hiện loét bàn chân trong suốt cuộc đời người bệnh ĐTĐ có thể lên đến 25%. Nguy cơ này tăng dần theo tuổi bệnh và cao hơn ở những người đã mắc bệnh trên 15–20 năm.
Chính vì vậy, việc chăm sóc bàn chân đúng cách có thể giúp ngăn ngừa được các vết loét nguy hiểm, hạn chế nguy cơ đoạn chi đồng thời góp phần nâng cao chất lượng sống cho người bệnh ĐTĐ.

1. Hướng dẫn chăm sóc bàn chân tại nhà
- Người bệnh tiểu đường cần kiểm tra bàn chân mỗi ngày xem da có bị phồng rộp, vết chai, trầy xước, tổn thương, nứt nẻ hay không.
- Rửa sạch bàn chân mỗi ngày, dùng nước ấm khoảng 37 độ C.
- Không nên ngâm chân quá lâu: bệnh nhân đái tháo đường, đặc biệt là các đối tượng mắc bệnh lâu năm, lớn tuổi, có các biến chứng thần kinh ngoại biên sẽ không cảm giác được nhiệt độ cao hay thấp. Nếu ngâm chân quá lâu, nhất là ở môi trường nước ấm nóng sẽ dễ bị bỏng, rát.
- Sử dụng xà phòng trung tính, lau khô kỹ đặc biệt ở các kẽ ngón. Không chà mạnh vào da.
- Khi vệ sinh bàn chân xong, người bệnh cần lau khô chân một cách nhẹ nhàng bằng khăn bông mềm thấm nước.
- Thoa kem giữ ẩm như vaseline hoặc các loại kem dưỡng phù hợp.

2. Cắt móng chân đúng cách
- Không để móng chân dài, sắc nhọn vì dễ gây chảy máu bàn chân.
- Khi cắt móng cần thực hiện nhẹ nhàng, không lấy khóe móng chân vì có thể gây tổn thương ngón chân.
- Cắt móng mỗi tuần/lần.
- Tuyệt đối không tự ý cắt vết chai bằng vật sắc nhọn hoặc dụng cụ không vệ sinh.

3. Không được đi chân đất

- Không đi chân đất kể cả khi ở trong nhà, để tránh bụi bẩn và giảm nguy cơ va chạm với vật cứng gây tổn thương, nhiễm khuẩn.
- Không mang dép xỏ ngón hay dép lê.
- Không mang giày chật hoặc để gót chân bị trầy xước.

4. Chọn giày và vớ đúng cách

- Nên mua giày vào buổi chiều (lúc chân to nhất). Chọn giày vừa vặn, có chất liệu mềm mại.
- Vớ mềm, không quá chật, không bó sát cổ chân.
- Nên thay vớ thường xuyên, giặt sạch và phơi dưới ánh nắng mặt trời để diệt sạch vi khuẩn.
- Luôn kiểm tra bên trong giày trước khi mang.

5. Tập luyện đúng cách

- Kê chân cao khi ngồi, tránh ngồi xếp bằng hay bắt chéo chân lâu.
- Không tập luyện khi đau chân hoặc khi đường huyết tăng >250 mg% hoặc <70 mg%.
- Hãy chọn các bài tập thể dục dành cho chân và thực hiện thường xuyên để giúp mạch máu lưu thông tốt cũng như tăng cường sức khỏe.
- Không hút thuốc lá, vì thuốc lá làm giảm tuần hoàn máu, tăng nguy cơ loét và hoại tử bàn chân.
 
6. Những dấu hiệu của bàn chân ĐTĐ mà bạn cần đến gặp bác sĩ ngày:
- Da chân khô nứt, thay đổi màu sắc và nhiệt độ.
- Móng chân dày hoặc móng mọc ngược.
- Bàn chân bị thay đổi hình dạng.
- Bàn chân bị giảm hoặc mất khả năng cảm nhận nhiệt độ.
- Cảm thấy ngứa ran, bỏng rát hoặc bị đau ở bàn chân.
- Đau ở chân hoặc bị chuột rút ở mông, đùi hoặc bắp chân khi tập thể dục.
- Nhiễm nấm ở da chân và ở kẽ ngón chân.
- Xuất hiện vết phồng rộp, vết loét, bắp chân bị nhiễm trùng.

7. Lời khuyên

Chăm sóc bàn chân ĐTĐ rất quan trọng. Việc chăm sóc đúng cách, kiểm tra hằng ngày và chủ động đến gặp bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường là chìa khóa để phòng tránh các biến chứng nguy hiểm.