Kiểm soát cân nặng thông minh, tại sao không?

Như vậy số người thừa cân, béo phì hiện nay đã tăng gấp hơn hai lần so với năm 1980. Ở Việt Nam tỷ lệ người trưởng thành bị thừa cân, béo phì cũng chiếm khoảng 25% dân số. Và hệ luỵ của thừa cân, béo phì hiện đang trở nên đáng báo động trên kinh tế của mọi gia đình, bởi thừa cân béo phì cũng là một trong những nguyên nhân gây nên các căn bệnh “hao tốn” tiền của như: huyết áp-tim mạch-tiểu đường…
 

Với những người có ngoại hình quá khổ thì quá dễ dàng để xác định điều này. Nhưng với một số người-vóc dáng tạm xem là cân đối, thì quả là khó khăn. Trường hợp của chị Nguyễn Thị X, 49 tuổi, là nhân viên một công ty tài chính nước ngoài là một ví dụ điển hình.  Hôm rồi, chị ghé BV Quốc Tế Minh Anh để kiểm tra sức khoẻ định kỳ, và do muốn kiểm soát chính xác tình trạng loãng xương nên chị đề nghị được làm In-body. Thật bất ngờ, khi chị với chỉ số chiều cao 1,65m và cân nặng hơn 60, chỉ số BMI cũng ở mức bình thường, lại được BS thông báo rằng chị đang trong tình trạng thừa cân đáng báo động, vì chỉ số tầm soát cho thấy chị đang thừa10kg mỡ, thiếu 5kg cơ.

BS Huỳnh Thị Thuý Ái- phòng khám nội tiết & dinh dưỡng của BV, thì chỉ số BMI không đủ cơ sở để đánh giá việc thừa cân, béo phì.  Mà việc đánh giá béo phì phải căn cứ vào cả chỉ số khối cơ thể (BMI) và phần trăm mỡ cơ thể. Chiếc máy “In Body” hiện là phương tiện hiện đại nhất, cho phép các BS đánh giá một cách chính xác thành phần cơ thể của bạn bao gồm: cơ bắp, mỡ và nước trong cơ thể; kiểm “loại cơ thể” của bạn nhanh chóng dựa vào chỉ số BMI và phần trăm mỡ cơ thể; xem và gợi ý về cân nặng, cơ bắp và tổng lượng mỡ cơ thể cần đạt để được cân đối; đánh giá béo phì căn cứ vào BMI và phần trăm mỡ cơ thể; đánh giá sự cân bằng giữa phần trên/ dưới và phải phải / trái của cơ thể đồng thời cũng cung cấp các thông số nghiên cứu về những giá trị dinh dưỡng đầu ra như:tỉ lệ trao đổi chất cơ bản, tỉ lệ eo-hông, cấp độ mỡ nội tặng, chất khoáng trong xương…Dựa vào các dữ liệu đo lường này, kết quả thành phần cơ thể quan trọng được phân tích và  các BS sẽ đưa ra những lời khuyên tốt nhất về sức khoẻ cho bạn.

Trên thực tế, ai cũng biết  cơ thể con người được chia thành hai phần chính: Đó là trọng lượng cơ thể (không tính mỡ) gồm xương, bắp thịt, nội tạng, nước, các cơ quan và máu và trọng lượng mỡ cơ thể,  bao gồm các tế bào mỡ.  Cụ thể, tổng trọng lượng mỡ của cơ thể được tính bằng cách tính tổng trọng lượng mỡ (hoặc mỡ gốc) và mỡ thừa (hay mỡ mỡ tích trữ). Mỡ tự nhiên là cần thiết cho sự chuyển hóa và một số mỡ thừa, về lý thuyết là dư thừa, lại cần thiết cho những người vận động tay chân. Cho nên, tỉ lệ phần trăm thông thường của trọng lượng cơ thể trên trọng lượng cơ thể xấp xỉ 16% đối với nam và 26% đối với nữ. 

Như vậy, để có thể kiểm soát đúng cân nặng lý tưởng của một người, điều quan trọng bên cạnh cân nặng là phải so sánh tỉ lệ phần trăm giữa lượng mỡ trong cơ thể với lượng nước của cơ thể. % nước của cơ thể là một chỉ số quan trọng về tổng thể tình trạng khỏe mạnh của một con người vì nước là thành phần quan trọng duy nhất cho cân nặng cơ thể và tiêu biểu cho hơn phân nửa (khoảng 60%) tổng trọng lượng. Cân đo lượng mỡ cơ thể trên máy In-Body cho phép bạn đánh giá cấu tạo cơ thể và tự động tính toán tỉ lệ phần trăm lượng mỡ và nước trong cơ thể tương quan với chiều cao, tuổi tác và giới tính.

Ngoài ra, cũng phải kể đến trọng lượng xương. Trọng lượng xương tăng nhanh chóng khi còn nhỏ và đạt tối đa ở lứa tuổi 30 đến 40. Sau đó nó giảm nhẹ theo tuổi. Chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe, tập thể dục đều đặn, kể cả một số mức độ lên cơ có thể giúp làm giảm thoái hóa xương. Tuy nhiên, có một chút ảnh hưởng đến trọng lượng xương. Các yếu tố như tuổi tác, giới tính, cân nặng và chiều cao ảnh hưởng một ít đến trọng lượng xượng. Trọng lượng xương trung bình của người lớn là 15% đối với nam và 12% đối với nữ. Không có hướng dẫn hay đề xuất đã ghi nhận nào có liên quan đến trọng lượng xương.

Tuy nhiên, một cơ thể khoẻ mạnh thì cần phải xét trên trọng lượng cơ bắp. Bởi trọng lượng cơ bắp là yếu tố quan trọng trong việc xác định một cấu tạo cơ thể khỏe mạnh. Một người có tỉ lệ % trọng lượng cơ bắp cao hơn sẽ thấy dễ di chuyển hơn, nhưng cần nhiều năng lượng hơn để di chuyển. Tập thể dục là quan trọng để duy trì một cơ thể khỏe mạnh và % trọng lượng cơ bắp là một chỉ số hữu ích để kiểm soát nó. Tỉ lệ phần trăm trọng lượng cơ bắp thông thường trên trọng lượng cơ thể nằm trong khoảng từ 38% đến 54% đối với nam và từ 28% đến 39% đối với nữ tùy thuộc vào tuổi tác và mức độ vận động tay chân.

Còn chỉ khối cơ thể (BMI) chỉ là một số đơn giản chia ra tỉ lệ cân nặng đối so với chiều cao, thường được sử dụng để phân loại tình trạng nhẹ cân, thừa cân và béo phì ở người lớn. Nó được tính bằng cách lấy trọng lượng cơ thể, tính theo đơn vị kg, chia cho bình phương chiều cao, tính theo đơn vị mét, của một người. Tuy nhiên, nó đánh giá quá cao và không đúng tình trạng mập béo ở những người vạm vỡ hoặc lực lưỡng.
 
Trở lại trường hợp chị X, chỉ số BMI không thể phân tích  cụ thể tình trạng thừa mỡ, thiếu cơ chính xác như chiếc máy In-body được . Vì vậy, để điều chỉnh cân nặng, chị X phải tuân thủ việc giảm cân.

Để giảm cân hợp lý, ăn ít hoặc thậm chí là không ăn chút gì không hẳn là giải pháp tốt nhất. Nhất là trong trường hợp giảm mỡ, tăng cơ như chị X, thì ngoài chế độ ăn cân đối có kiểm soát thì tập luyện thể thao là điều vô cùng cần thiết. Ngoài ra, một thái độ sống tích cực vui vẻ, hoà nhập với thiên nhiên cũng cho chúng ta nhiều cơ hội để đốt cháy calo thừa và đưa năng lượng của chúng ta vào tình trạng sử dụng tốt.

Tuy nhiên, bạn cũng có thể tham khảo một vài thông tin  dưới đây:

Bổ sung nước hợp lý: Nước là thành phần duy nhất chiếm số lượng lớn nhất trong cơ thể và cũng  là nhân tố quyết định hơn cả thức ăn, chẳng hạn, trong việc duy trì cuộc sống, dù con người có thể sống mà không cần ăn trong nhiều tuần và thậm chí là nhiều tháng (tùy thuộc vào lượng mỡ tích trữ), như không có nước thì sẽ chết trong vòng vài ngày... . 
- Duy trì cân nặng hợp lý
- Hạn chế ăn các loại chất béo, nhất là chất béo bão hòa
- Hạn chế ăn đường và muối
- Tăng cường ăn rau và trái cây,
- Thường xuyên hoạt động thể lực, ít nhất 150 phút/tuần đối với người trưởng thành.