Phân biệt giữa u lành tính và ác tính

Khi xuất hiện khối u, dù là lành tính hay ác tính, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán. Khối u được chẩn đoán càng sớm, chúng ta sẽ có nhiều lựa chọn điều trị, giúp tăng cơ hội có kết quả tốt hơn. Nếu được chẩn đoán, điều đầu tiên bác sĩ sẽ xác định xem khối u đó là ác tính hay lành tính. Khối u ác tính là ung thư, còn khối u lành tính là không phải ung thư.

1. Khối u lành tính là gì?

Khối u lành tính không phải là ung thư, nó không xâm lấn các mô xung quanh hoặc lan ra nơi khác. Tuy nhiên, khối u lành tính có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng khi chúng phát triển gần các cơ quan quan trọng, đè lên dây thần kinh hoặc hạn chế lưu lượng máu. May mắn thay, khối u lành tính thường đáp ứng tốt với điều trị. Dưới đây là các loại khối u lành tính phổ biến nhất:

• U tuyến: Những khối u này, hay còn gọi là polyp, phát triển trong các tế bào giống tuyến trong mô biểu mô, một lớp mô mỏng bao phủ các tuyến, cơ quan và các cấu trúc khác. Kích thước và vị trí của những khối u này sẽ quyết định phương pháp điều trị. Một số polyp đại tràng là u tuyến và cần được cắt bỏ trong trường hợp chúng trở thành ác tính.
• U xơ tử cung: Những khối u này phát triển trong mô xơ,  phổ biến và ảnh hưởng đến 20 - 80% phụ nữ ở độ tuổi 50. U xơ tử cung không nhất thiết phải điều trị, nhưng bác sĩ có thể cắt bỏ nếu gây đau hoặc các vấn đề khác.
• U máu: U máu là khối u bao gồm các mạch máu thừa. Đây là khối u phổ biến nhất ở trẻ em và có xu hướng phát triển trên da và gan. Trên da, những khối u này ban đầu có thể trông giống như vết bớt màu đỏ. Theo thời gian, nó sẽ bắt đầu hình thành cục u màu đỏ. Những khối u này cần được theo dõi, nhưng chúng thường không gây ra vấn đề gì và có xu hướng mờ dần mà không cần điều trị.
• U mỡ: U mỡ là khối u phát triển chậm hình thành trong mô mỡ dưới da. Chúng thường phát triển ở cổ, vai, nách hoặc thân, nhưng chúng có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu, nhất là ở độ tuổi từ 40-60. Không phải lúc nào cũng cần điều trị, nhưng u mỡ có thể được cắt bỏ nếu chúng làm phiền bạn.

2. Khối u ác tính là gì?

Khối u ác tính là ung thư. Cơ thể con người liên tục sản sinh ra các tế bào mới để thay thế các tế bào cũ. Đôi khi, DNA bị tổn thương trong quá trình này và các tế bào mới phát triển bất thường. Thay vì chết đi, chúng tiếp tục sinh sôi nhanh hơn hệ thống miễn dịch của chúng ta có thể xử lý, tạo thành khối u. Các tế bào ung thư có thể tách khỏi các khối u này và di chuyển qua hệ thống máu hoặc bạch huyết đến các bộ phận khác của cơ thể. Khối u ác tính bao gồm: 

•  Ung thư biểu mô : Ung thư biểu mô là loại ung thư phổ biến nhất, phát triển trong các tế bào biểu mô,  bao gồm các loại sau:

+ Ung thư biểu mô tuyến: Loại này hình thành trong các tế bào sản xuất chất nhầy, gồm nhiều loại ung thư vú, đại tràng và tuyến tiền liệt.
+ Ung thư biểu mô tế bào đáy: Loại này bắt đầu ở lớp thấp nhất của lớp biểu bì.
+ Ung thư biểu mô tế bào vảy: Loại này hình thành trong các tế bào ngay bên dưới bề mặt ngoài của da, cũng như các cơ quan như bàng quang, thận, ruột hoặc dạ dày.
+ Ung thư biểu mô tế bào chuyển tiếp: . Loại này phát triển trong mô được gọi là biểu mô hoặc niệu quản. Ung thư bàng quang, thận và niệu quản có thể thuộc loại này.

• Ung thư mô mềm:  U ung thư mô mềm bắt đầu ở xương, mô mềm và mô xơ, gồm gân, dây chằng, mỡ, cơ, mạch máu và mạch bạch huyết.
• Tế bào mầm: Những khối u này bắt đầu ở các tế bào sản xuất trứng hoặc tinh trùng. Chúng thường được tìm thấy ở buồng trứng hoặc tinh hoàn, nhưng chúng cũng có thể phát triển ở bụng, ngực hoặc não.
• U nguyên bào : U nguyên bào bắt đầu ở mô phôi và các tế bào đang phát triển trong não, mắt hoặc hệ thần kinh. Trẻ em có nhiều khả năng phát triển u nguyên bào hơn người lớn.

3. Sự khác biệt giữa khối u lành và ác tính là gì?

Khối u thực chất là sự phát triển bất thường của các tế bào. Nếu các tế bào trong khối u bình thường, đó là khối u lành tính. Nếu bất thường và không kiểm soát, đó là tế bào ung thư và khối u là ác tính.
 

► Đặc điểm của khối u lành tính

• Các tế bào thường không lan rộng
• Hầu hết phát triển chậm
• Chúng không xâm lấn mô lân cận
• Không lan sang các bộ phận khác của cơ thể
• Có xu hướng có ranh giới rõ ràng
• Qua kính hiển vi, hình dạng, nhiễm sắc thể và DNA của tế bào có vẻ bình thường
• Chúng không tiết ra hormone hoặc các chất khác (ngoại trừ u tế bào ưa crôm của tuyến thượng thận)
• Không cần điều trị nếu không đe dọa đến sức khỏe
• Không có khả năng tái phát nếu được cắt bỏ hoặc cần điều trị thêm, như xạ trị hoặc hóa trị 

​​​​​​​► Đặc điểm của khối u ác tính

• Các tế bào có thể lan rộng
• Chúng thường phát triển nhanh
• Thường xâm lấn màng đáy bao quanh mô khỏe mạnh
• Có thể lan rộng qua hệ thống máu hoặc bạch huyết, hoặc bằng cách đưa "ngón tay" vào mô lân cận
• Có thể tái phát sau khi cắt bỏ, đôi khi ở các khu vực khác ngoài vị trí ban đầu
• Các tế bào có nhiễm sắc thể và DNA bất thường được đặc trưng bởi các nhân lớn, sẫm màu.
• Có hình dạng bất thường
• Chúng có thể tiết ra các chất gây mệt mỏi và sụt cân (hội chứng cận ung thư)
• Cần điều trị tích cực, bao gồm phẫu thuật, xạ trị, hóa trị và thuốc miễn dịch

4. U lành tính có thể trở thành ác tính không?

Mặc dù hiếm gặp, một số khối u lành tính có thể trở thành ác tính. Chẳng hạn như polyp tuyến ở đại tràng có nguy cơ chuyển thành ung thư cao hơn, đó là lý do tại sao chúng được cắt bỏ trong quá trình nội soi đại tràng. U ác tính có thể đe dọa tính mạng. Nhiều khối u lành tính vô hại và không cần điều trị, nhưng một số khối u khác có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng hoặc trở thành ung thư. Nếu mọi người cảm thấy có khối u ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, hãy đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt.