Những thắc mắc về căn bệnh Whitmore ít người biết đến

Việt Nam có 3 trường hợp mắc bệnh Whitmore

Theo tin của Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, Bệnh viện Nhi TW và hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm đã ghi nhận 3 trường hợp mắc bệnh Whitmore do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây ra, trong đó 2 trẻ ở  thị xã Nghi Sơn, huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa và 1 là người lớn tại huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk.

Trường hợp bé trai 15 tuổi ở xã Mai Lâm, Thị xã Nghi Sơn bị shock nhiễm khuẩn, suy đa tạng vì mắc bệnh Whitmore và  đã tử vong vào đêm 11/11. Chuyện bắt đầu từ hai ngày trước khi khởi phát bệnh,  em đi học về và bị dầm nước mưa, sốt cao liên tục 4 ngày, ho, nổi sẩn ban kèm đau tức ngực phải, đau bụng... Mặc dù đã được điều trị tích cực, được thở máy, duy trì vận mạch, sử dụng IVIG, tiến hành lọc máu, xét nghiệm tìm căn nguyên nhưng bệnh nhân đã không qua khỏi.

Theo các bác sĩ chuyên khoa truyền nhiễm, Whitmore (còn có tên khác là Melioidosis), một bệnh nhiễm trùng ở người và động vật do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây ra. Bệnh ghi nhận số mắc cao chủ yếu tại Úc và khu vực Đông Nam Á. Tại Việt Nam, ca bệnh đầu tiên được ghi nhận vào năm 1925 và đến hiện nay vẫn xuất hiện rải rác ở một số địa phương. 

Vi khuẩn B. pseudomallei sống trong đất, nước bị nhiễm khuẩn, đặc biệt là những vùng ngập úng sau lũ lụt. Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể chủ yếu qua da khi lội trong nước, bùn thời gian dài hoặc có vết thương hở tiếp xúc trực tiếp với đất, nước bị nhiễm vi khuẩn. Hiện chưa có bằng chứng về việc lây truyền vi khuẩn từ người sang người hoặc từ động vật sang người và không lây lan thành dịch lớn.

Những câu hỏi cần biết về bệnh Whitmore

·       Whitmore là bệnh gì?
Whitmore hay Melioidosis là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây ra. Bệnh ảnh hưởng đến người và động vật, thông qua tiếp xúc trực tiếp với đất và nước bề mặt bị ô nhiễm.

·       Ai dễ mắc bệnh Whitmore ?
Whitmore là một bệnh hiếm gặp ở các nước phát triển, nhưng lại phổ biến hơn ở các khu vực nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới, như Đông Nam Á và Úc. Những người bị nhiễm Whitmore là những người hay đến các khu vực  dịch bệnh, công nhân xây dựng và những người nông dân tiếp xúc với đất hoặc nước bị ô nhiễm. Ngoài ra, những người có bệnh lý nền như bệnh đái tháo đường, bệnh thận hoặc gan, bệnh phổi mãn tính, bệnh thalassemia (một dạng thiếu máu), ung thư hoặc một tình trạng suy giảm miễn dịch khác dễ bị nhiễm trùng và mắc bệnh.

·       Bệnh Whitmore  lây lan như thế nào?

Vi khuẩn gây bệnh Whitmore thường xâm nhập vào cơ thể khi hít phải bụi đất hoặc các giọt nước, tiếp xúc với đất bị ô nhiễm qua các vết nứt trên da, hoặc do uống phải nước bị ô nhiễm. Lây truyền từ người sang người rất hiếm, nhưng có thể xảy ra khi tiếp xúc với máu hoặc chất dịch cơ thể của người bị bệnh. Nhiễm trùng mắc phải trong phòng thí nghiệm cũng rất hiếm, nhưng có thể xảy ra, đặc biệt nếu các thủ thuật tạo ra bình xịt.

·       Các triệu chứng của bệnh Whitmore?

Vi khuẩn có thể lây nhiễm sang da hoặc phổi hoặc có thể lây lan khắp cơ thể. Các triệu chứng mà một người có thể phát triển tùy thuộc vào vị trí nhiễm trùng. Một số người có thể không phát triển bất kỳ triệu chứng nào. Nhiễm trùng khu trú, chẳng hạn như vết thương trên da, được đặc trưng bởi đau hoặc sưng tại một vị trí cụ thể, sốt, loét hoặc áp xe.

Các triệu chứng của nhiễm trùng phổi bao gồm ho, đau ngực, sốt, nhức đầu hoặc giảm cảm giác thèm ăn. Nếu vi khuẩn xâm nhập vào máu, các triệu chứng bao gồm sốt, nhức đầu, khó hô hấp, đau bụng hoặc khó chịu, đau khớp hoặc mất phương hướng. Nếu vi khuẩn lây lan khắp cơ thể (nhiễm trùng lan tỏa), các triệu chứng bao gồm sốt, giảm cân, đau dạ dày hoặc ngực, đau cơ hoặc khớp, đau đầu và co giật.

·       Triệu chứng xuất hiện bao lâu sau khi tiếp xúc?
Thời gian từ khi tiếp xúc đến khi phát triển các dấu hiệu và triệu chứng khác nhau. Thông thường, các triệu chứng xuất hiện 2–4 tuần sau khi phơi nhiễm, nhưng có thể từ một ngày đến nhiều năm sau khi tiếp xúc.

·       Whitmore được chẩn đoán như thế nào?
Bệnh melioidosis được chẩn đoán bằng cách xác định vi khuẩn trong các mẫu bệnh phẩm (ví dụ: máu, nước tiểu, tổn thương da hoặc mẫu ngoáy họng) hoặc xác định sự gia tăng kháng thể trong máu.

·       Điều trị bệnh Whitmore?
Whitmore có thể được điều trị bằng các đợt kháng sinh dài ngày. Tái phát có thể xảy ra ở một số bệnh nhân, đặc biệt là những người không hoàn thành liệu trình đầy đủ theo khuyến cáo.

·       Làm thế nào để ngăn ngừa bệnh Whitmore?
Những người có bệnh lý nền, bao gồm cả bệnh đái tháo đường và vết thương do chấn thương, nên tránh tiếp xúc với đất hoặc nước đọng ở những nơi bệnh phổ biến. Công nhân nông nghiệp ở những khu vực này nên đi ủng và găng tay. Nhân viên y tế chăm sóc bệnh nhân mắc bệnh Whitmore nên sử dụng các biện pháp phòng ngừa tiếp xúc tiêu chuẩn (ví dụ dùng khẩu trang, găng tay và áo choàng). Nhân viên phòng thí nghiệm xử lý các mẫu có chứa vi khuẩn phải tuân theo các quy trình an toàn thích hợp và sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân…

Để phòng ngừa nguy cơ khuẩn gây bệnh cho trẻ, bác sĩ khuyến cáo phụ huynh cần giữ vệ sinh, môi trường sạch sẽ. Trẻ cần được ăn chín uống sôi, đảm bảo an toàn thực phẩm. Nếu có các dấu hiệu nghi ngờ của bệnh cần đến cơ sở y tế sớm để được phát hiện và điều trị kịp thời.