Câu hỏi cần biết về tiêm chủng vi-rút hô hấp mùa thu và Đông 2024-2025

1. Vì sao phải lên kế hoạch tiêm vắc-xin theo khuyến nghị?

Khi mùa thu đến, đã đến lúc lên kế hoạch tiêm vắc-xin theo khuyến nghị. Việc cập nhật vắc-xin phòng ngừa cúm và COVID-19 (và tiêm vắc-xin RSV, nếu được khuyến nghị) sẽ bảo vệ bạn khỏi bệnh nặng, nhập viện và tử vong.

2. Tại sao nên tiêm vắc-xin vào mùa thu và mùa đông này?

Cúm, COVID-19 và RSV vẫn có khả năng gây ra hậu quả nặng nề trên khắp nơi. Tại Mỹ, trong sáu tháng vào mùa thu và mùa đông năm ngoái, các bệnh nhiễm trùng này đã gây ra hơn 800.000 ca nhập viện . Tiêm vắc-xin giúp giảm nguy cơ mắc bệnh nặng và tử vong. Mặc dù bạn vẫn có thể bị bệnh nếu đã tiêm vắc-xin, nhưng bạn ít có khả năng phải nhập viện hoặc tử vong do các bệnh về đường hô hấp này. Thông thường, những người nhập viện do các bệnh này chưa được tiêm vắc-xin.

3. Làm sao tôi biết mình có nguy cơ mắc bệnh cao hơn?

Người lớn từ 65 tuổi trở lên, trẻ nhỏ, cư dân của các cơ sở chăm sóc dài hạn, phụ nữ mang thai và những người mắc một số bệnh lý lâu dài có nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng do vi-rút đường hô hấp cao hơn. Một số nhóm chủng tộc và dân tộc, như người da đen và người gốc Tây Ban Nha, có thể có nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng do vi-rút đường hô hấp cao hơn do sự chênh lệch về sức khỏe. Điều này là do các yếu tố xã hội quyết định sức khỏe hoặc môi trường mà những nhóm này có thể sống, học tập, làm việc và vui chơi. Ngoài ra, nghiên cứu cho thấy một số trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là người Mỹ bản địa và người Alaska bản địa có nguy cơ cao mắc bệnh RSV nghiêm trọng.

4. Các loại vắc-xin nào khuyến cáo cho các bệnh về đường hô hấp?

CDC khuyến nghị tiêm vắc-xin COVID-19 2024-2025 đã cập nhật cho mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên. Điều này bao gồm những người đã tiêm vắc-xin COVID-19 trước đó và những người đã từng mắc COVID-19. Các nhóm sau đây đặc biệt cần tiêm vắc-xin COVID-19 giai đoạn 2024–2025:

1. Người từ 65 tuổi trở lên
2. Người mắc các bệnh lý nền, bao gồm suy giảm miễn dịch
3. Người sống trong các cơ sở chăm sóc dài hạn
4. Người đang mang thai, cho con bú hoặc có khả năng mang thai trong tương lai để bảo vệ bản thân và trẻ sơ sinh

Vắc-xin cúm hàng năm, giúp bảo vệ chống lại ba loại vi-rút cúm dự kiến ​​sẽ lây lan trong mùa này, được khuyến nghị cho mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên. Nếu bạn có nguy cơ cao mắc các biến chứng nghiêm trọng của cúm, thì việc tiêm vắc-xin cúm đặc biệt quan trọng. Bằng cách tiêm vắc-xin cúm, bạn sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh cúm, phải nhập viện hoặc tử vong do cúm. Tiêm vắc-xin cúm trong thời kỳ mang thai cũng có thể bảo vệ cả người mang thai và em bé trong khoảng 6 tháng sau khi sinh. Và những người có tiền sử bệnh tim đã tiêm vắc-xin cúm ít có khả năng gặp phải biến chứng tim nghiêm trọng hơn những người chưa tiêm vắc-xin cúm.

Khuyến cáo về RSV hơi khác một chút vì  tiêm chủng chỉ được khuyến cáo cho những người rất trẻ và người lớn tuổi, đây là những nhóm dân số có khả năng mắc RSV nghiêm trọng nhất. CDC khuyến cáo bảo vệ trẻ sơ sinh dưới 8 tháng tuổi khỏi RSV nghiêm trọng theo một trong hai cách sau: thông qua việc tiêm vắc-xin cho người mang thai (bằng Abrysvo của Pfizer) vào tuần thứ 32-36 của thai kỳ hoặc bằng cách tiêm kháng thể nirsevimab cho trẻ sơ sinh hoặc ngay trước mùa RSV. Nirsevimab cũng được khuyến cáo cho một số trẻ nhỏ hơn từ 8 đến 19 tháng tuổi có nguy cơ mắc bệnh RSV cao hơn.

CDC khuyến cáo tiêm một liều vắc-xin RSV cho tất cả người lớn từ 75 tuổi trở lên và cho người lớn từ 60 đến 74 tuổi có nguy cơ mắc bệnh RSV nghiêm trọng cao hơn. Nếu bạn đã tiêm vắc-xin RSV vào năm ngoái, bạn không cần tiêm vắc-xin khác. 

5. Tại sao nên tiêm vắc-xin COVID-19 đã cập nhật?

Khả năng bảo vệ và miễn dịch của vắc-xin đối với SARS-CoV-2, loại vi-rút gây ra COVID-19, giảm dần theo thời gian. Vắc-xin COVID-19 được cập nhật để bảo vệ bạn khỏi các loại vi-rút hiện đang lưu hành. Vi-rút gây ra COVID-19 không ngừng phát triển, với các biến thể mới xuất hiện liên tục. Vắc-xin COVID-19 2024-2025 được cập nhật để bảo vệ tốt hơn khỏi các biến thể hiện đang lưu hành.

6. Các loại vắc-xin hiện có sẵn?

Vắc-xin cúm, COVID-19 và RSV hiện đã có sẵn. Vắc-xin ngừa RSV cho trẻ sơ sinh, được gọi là nirsevimab, sẽ có sẵn bắt đầu từ ngày 1 tháng 10. Khả năng cung cấp các loại vắc-xin này sẽ tiếp tục tăng theo thời gian.

7. Thời điểm nào là tốt nhất để tiêm vắc-xin ?

Mùa vi-rút đường hô hấp thường bắt đầu vào tháng 10 và đạt đỉnh điểm từ tháng 12 đến tháng 3. Tiêm vắc-xin đã cập nhật vào mùa thu có thể giúp bảo vệ trong suốt mùa thu và mùa đông. Tuy nhiên, vi-rút đường hô hấp có thể khiến mọi người bị ốm bất cứ lúc nào trong năm, vì vậy bạn có thể tiêm vắc-xin cập nhật 2024-2025 bất cứ lúc nào nếu chưa tiêm.

8. Tôi có thể tiêm vắc-xin ở đâu?

Bên cạnh các mũi vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng (nhà nước tài trợ, trẻ được tiêm miễn phí tại trạm y tế, trung tâm y tế dự phòng…), còn nhiều loại vắc xin khác mà gia đình nên tiêm cho trẻ khi đến lịch tiêm như vắc xin ngừa sởi – quai bị – Rubella, thủy đậu, viêm não mô cầu, phế cầu, cúm, viêm gan A… Đây là những vắc xin dịch vụ, gia đình có thể đưa trẻ đến bệnh viện đa khoa (có khoa tiêm chủng) hay đến các trung tâm tiêm chủng để đăng ký tiêm cho trẻ.

Tại Việt Nam, quy trình tiêm chủng tại Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC được xây dựng dựa trên các quy định của Bộ Y tế, các khuyến cáo của tổ chức y tế, các chuyên gia y học dự phòng trong và ngoài nước. Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC có nhiều ưu điểm vượt trội như an toàn, hiện đại, khoa học và đảm bảo được các quy định chuyên môn chặt chẽ, quy trình tiêm chủng VNVC mang đến sự tiện lợi và tiết kiệm nhiều thời gian đi tiêm cho Khách hàng.

9 Tôi có thể tiêm tất cả các loại vắc-xin được khuyến nghị trong cùng một lần khám?

Vắc-xin cúm, COVID-19 và RSV có thể được tiêm trong cùng một lần khám. Điều này có nghĩa là nếu bạn chỉ có thể đi tiêm một lần để tiêm vắc-xin vào mùa thu và mùa đông, bạn có thể tiêm tất cả các loại vắc-xin được khuyến nghị cho mình cùng một lúc. Nếu bạn muốn tiêm từng loại vắc-xin trong một lần khám riêng biệt, thì không có thời gian chờ tối thiểu giữa các lần tiêm vắc-xin. Bạn nên tiêm vắc-xin càng sớm càng tốt để đảm bảo rằng bạn được tiêm vắc-xin đầy đủ và được bảo vệ khỏi các bệnh nghiêm trọng trong mùa này. 

Bạn cũng có thể cần tiêm các loại vắc-xin khác, như vắc-xin phòng ngừa bệnh phế cầu khuẩn, bệnh zona hoặc ho gà. Mặc dù có một số trường hợp ngoại lệ, hầu hết các loại vắc-xin đều có thể được tiêm trong cùng một lần khám.

10. Tôi có thể làm gì khác để bảo vệ bản thân trong mùa vi-rút đường hô hấp này?

Ở nhà khi bị bệnh, thực hành vệ sinh tốt và thực hiện các bước để có không khí trong lành hơn là một số hành động bạn có thể thực hiện để bảo vệ bản thân vào mùa thu và mùa đông này. Các chiến lược bổ sung bao gồm đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên, …. duy trì khoảng cách vật lý và xét nghiệm.